Đề cương ôn tập (phần 9)

Câu 9: Trình bày quan điểm Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước?

Trả lời

1. Quan điểm Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước.

a. Về bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước

Nhà nước là một phạm trù lịch sử, nó chỉ ra đời và tồn tại khi giai cấp và đấu tranh giai cấp xuất hiện. Do đó, nhà nước là một sản phẩm tất yếu của một xã hội có giai cấp, nó bao giờ cũng mang bản chất của một giai cấp nhất định, không có một nhà nước nào phi giai cấp, không có nhà nước nào đứng trên giai cấp. Như vậy, không phải lịch sử nhân loại xuất hiện là cấp nhà nước và nhà nước không phải là tồn tại mãi mãi. Trong hình thái kinh tế - xã hội cộng sản nguyên thủy, chưa có nhà nước vì chưa có giai cấp. Trong hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa (mô hình kinh tế - xã hội cao của cộng sản nguyên thủy) thì giai cấp dần dần không còn, và đồng thời với quá trình đó là nhà nước của giai cấp tự tiêu vong.

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa được coi là Nhà nước của dân, do dân, vì dân và là một Nhà nước mang bản chất của giai cấp công nhân. Vì:

Một là, Nhà nước do Đảng CSNV lãnh đạo

- Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước và tăng cường bản chất giai cấp công nhân. Hồ Chí Minh nhấn mạnh nòng cốt của nhân dân là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và trí thức do giai cấp công nhân mà đội tiên phong là Đảng Cộng sản lãnh đạo.

- Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng phương thức thích hợp. Luận điểm này của tư tưởng Hồ Chí Minh nói đến cách lãnh đạo cho phù hợp với từng thời kỳ, không thể đồng nhất cách lãnh đạo trong thời kỳ chiến tranh và trong thời kỳ hòa bình, hoặc trong từng giai đoạn của cuộc chiến tranh mà phải hết sức chủ động và sáng tạo. Tuy nhiên, về cơ bản vẫn có những điểm chung cho các thời kỳ, đó là:

+ Đảng lãnh đạo bằng đường lối, quan điểm, chủ trương để Nhà nước thể chế hóa pháp luật, chính sách, kế hoạch.

+ Đãng lãnh đạo Nhà nước bằng hoạt động của các tổ chức đảng và đảng viên của mình trong bộ máy cơ quan, nhà nước.

+ Đảng lãnh đạo Nhà nước bẳng công tác kiểm tra.

Hai là, bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta thể hiện tính định hướng XHCN của sự phát triển của dất nước. Điều này thể hiện trong quan điểm của Hồ Chí Minh ngay từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời.

Ba là, bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta thể hiện ở nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của nó là nguyên tắc tập trung dân chủ. Tức là Nhà nước phải tập trung quyền lực vào tay nhân dân, phát huy sức mạnh của nhân dân để đem lại quyền lợi cho đại bộ phận quần chúng.

b. Bản chất giai cấp công nhân thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc của Nhà nước.

Hồ Chí Minh là người giải quyết rất thành công mối quan hệ giữa các vấn đề giai cấp – dân tộc trong xây dựng Nhà nước Việt Nam mới. Người đã giải quyết hài hòa, thống nhất giữa bản chất giai cấp với tính nhân dân, tính dân tộc, biểu hiện rõ trong những luận điểm sau:

- Nhà nước ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ của rất nhiều thế hệ người Việt Nam. Ông cha ta với truyền thống yêu nước nồng nàn, truyền thống anh dũng, bất khuất đã đứng lên chống lại đế quốc Pháp ngay từ những ngày đầu khi chúng đặt chân lên đất nước ta. Tuy các phong trào diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ và kéo dài nhưng vẫn thất bại nặng nề mà nguyên nhân chính đó là sự khủng hoảng về đường lối và phương pháp cách mạng. Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã vượt qua được tất cả các hạn chế, lãnh đạo thắng lợi cuộc Cách mạng Tháng 8/1945, lập ra Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á.

- Tính thống nhất còn biểu hiện ở chỗ Nhà nước ta bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của dân tộc làm cơ bản. Hồ Chí Minh đã khẳng định lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của toàn dân tộc là một

- Trong thực tế, Nhà nước ta đã đứng ra làm nhiệm vụ của cả dân tộc giao phó, đã lãnh đạo nhân dân tiến hành các cuộc kháng chiến để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc, xây dựng một nước Việt Nam giàu mạnh, góp phần tích cực vào sự phát triển tiến bộ của thế giới.